जगदीश्वर कोपला गोष्ट झाली खरिच निरुपाई, म्हणुन एकाएकी सर्व बुडाली ब्राह्मणबाच्छाई ॥ध्रु०॥
सबळ वीरांचे राज्य पुरुष जे क्षणात हरणारे, आकाश कडकडल्यास सकल जे उचलुन धरणारे ॥
अणिक जागा जिंकुन जे घन भंडारी भरणारे, रिपुसन्मुख धैर्याने रणांगणी जे नर ठरणारे ॥
चोहो सागरिचे स्नान सैन्यसमवेत जे करणारे, पूल बांधुन नावांचे जान्हवी निर जे तरणारे ॥
छत्रपतीच्या कामी शरीर जे खर्चुन मरणारे, उबे कंबर आवळून वायुवत सदा जे फिरणारे ॥
स्वकर्म आचरणारे अभय जे बळी सर्वा ठाई, पहा त्यांचे वंशज हिंडती पृथ्वीवर पाई ॥१॥
शके सोळाशे तिसापसुन राज्याची अमदानी, स्वता खपुन कारखाने जमविले घरी खावंदानी ॥
कसे दप्तरी लिहिणार लेख जे लिहिले मर्दानी, त्यात चुकि नाहि ठावि लेखणी कोरी कलमदानी ॥
वेदशास्त्रसंपन्न मुखोद्गत वदति आनंदानी, असे ब्राह्मण प्रतिसूर्य पाळिले त्यांच्या छंदानी ॥
शहर पुणे हरहमेष भरले वाडे बांधिती घरवंदानी ॥
नळ वाहाती नित्यानी पाणी पीती हौदावर गाई,
पुढे उघडे बाजार सुखे जन करती कमाई ॥२॥
प्रतिवर्षिक दक्षणा लक्ष ब्राह्मण श्रावणमासी, असा धर्म आहे कुठे आवंतर कोण्या ग्रामासी ॥
निरिच्छ योगी ध्याती गाती जे ईश्वरनामासी ॥
अन्न वस्त्र धन धान्य तयांच्या धाडिती धामासी ॥
नंदादिप नैवेद्य ठाई ठाई विठ्ठल रामासी, उच्छाहास दिल्हे गाव सुभद्रा सुताच्या मामासी ॥
कितीक विडे उचलुन पावले मृत संग्रामासी ॥
त्यांचे पुत्र पौत्रांस मागे नाहि दुष्काळ दामासी ॥
मुलुख सरंजामास देऊन केली कायम गलिमाई, मनुष्यमात्रादिकांचे माहेर होति पेशवई ॥३॥
मूळ बाळाजि विश्वनाथ सुत त्यांचे बाजीराव, नाव केले आपांनी लढविले वसइस उमराव ॥
राव बाजिचे पुत्र प्रभु बाळाजि बाजिराव, कनिष्ठ दादा त्याहुन धाकटे जनार्दनराव ॥
आपासाहेबांचे एक चिरंजिव सदाशिवराव, शूर होते विश्वासराव आणि गुणी माधवराव ॥
नारायणरायांचे सवाइ झाले माधवराव, रावसाहेब घेतल्या वरी जन्मले बाजीराव ॥
चिमाजी आपासाहेब प्रसवली मग आनंदीबाई, विनायकराव बापुजी हे काही किंचित सीपाई ॥४॥
पुरुष पंध्रांतुन पराक्रमी गत झाले अकरा, तदनंतर चौघांनी दिल्या आल्या शत्रुसवे टकरा ॥
उपाय हरले ह्याच प्रसंगी गोष्ट गेलि निकरा, जो रक्षणा आणिला तोच करी दौलतिचा विकरा ॥
हरण झाले सर्वस्व राहिला नाही त्यातुन बकरा, गुप्त ठिकाण अजुन सांगती जा सत्वर उकरा ॥
अशी अवस्था बघुन जनाच्या मनि पडल्या फिकरा, हरहर हे भगवान कशा तरि घरि रहातिल ठिकरा ॥
गंगुहैबती म्हणे आज काय सरली पुण्याई, महादेव गुणी प्रभाकराच्या कवनी चतुराई ॥५॥
कवी/शाहीर - शाहीर प्रभाकर
सबळ वीरांचे राज्य पुरुष जे क्षणात हरणारे, आकाश कडकडल्यास सकल जे उचलुन धरणारे ॥
अणिक जागा जिंकुन जे घन भंडारी भरणारे, रिपुसन्मुख धैर्याने रणांगणी जे नर ठरणारे ॥
चोहो सागरिचे स्नान सैन्यसमवेत जे करणारे, पूल बांधुन नावांचे जान्हवी निर जे तरणारे ॥
छत्रपतीच्या कामी शरीर जे खर्चुन मरणारे, उबे कंबर आवळून वायुवत सदा जे फिरणारे ॥
स्वकर्म आचरणारे अभय जे बळी सर्वा ठाई, पहा त्यांचे वंशज हिंडती पृथ्वीवर पाई ॥१॥
शके सोळाशे तिसापसुन राज्याची अमदानी, स्वता खपुन कारखाने जमविले घरी खावंदानी ॥
कसे दप्तरी लिहिणार लेख जे लिहिले मर्दानी, त्यात चुकि नाहि ठावि लेखणी कोरी कलमदानी ॥
वेदशास्त्रसंपन्न मुखोद्गत वदति आनंदानी, असे ब्राह्मण प्रतिसूर्य पाळिले त्यांच्या छंदानी ॥
शहर पुणे हरहमेष भरले वाडे बांधिती घरवंदानी ॥
नळ वाहाती नित्यानी पाणी पीती हौदावर गाई,
पुढे उघडे बाजार सुखे जन करती कमाई ॥२॥
प्रतिवर्षिक दक्षणा लक्ष ब्राह्मण श्रावणमासी, असा धर्म आहे कुठे आवंतर कोण्या ग्रामासी ॥
निरिच्छ योगी ध्याती गाती जे ईश्वरनामासी ॥
अन्न वस्त्र धन धान्य तयांच्या धाडिती धामासी ॥
नंदादिप नैवेद्य ठाई ठाई विठ्ठल रामासी, उच्छाहास दिल्हे गाव सुभद्रा सुताच्या मामासी ॥
कितीक विडे उचलुन पावले मृत संग्रामासी ॥
त्यांचे पुत्र पौत्रांस मागे नाहि दुष्काळ दामासी ॥
मुलुख सरंजामास देऊन केली कायम गलिमाई, मनुष्यमात्रादिकांचे माहेर होति पेशवई ॥३॥
मूळ बाळाजि विश्वनाथ सुत त्यांचे बाजीराव, नाव केले आपांनी लढविले वसइस उमराव ॥
राव बाजिचे पुत्र प्रभु बाळाजि बाजिराव, कनिष्ठ दादा त्याहुन धाकटे जनार्दनराव ॥
आपासाहेबांचे एक चिरंजिव सदाशिवराव, शूर होते विश्वासराव आणि गुणी माधवराव ॥
नारायणरायांचे सवाइ झाले माधवराव, रावसाहेब घेतल्या वरी जन्मले बाजीराव ॥
चिमाजी आपासाहेब प्रसवली मग आनंदीबाई, विनायकराव बापुजी हे काही किंचित सीपाई ॥४॥
पुरुष पंध्रांतुन पराक्रमी गत झाले अकरा, तदनंतर चौघांनी दिल्या आल्या शत्रुसवे टकरा ॥
उपाय हरले ह्याच प्रसंगी गोष्ट गेलि निकरा, जो रक्षणा आणिला तोच करी दौलतिचा विकरा ॥
हरण झाले सर्वस्व राहिला नाही त्यातुन बकरा, गुप्त ठिकाण अजुन सांगती जा सत्वर उकरा ॥
अशी अवस्था बघुन जनाच्या मनि पडल्या फिकरा, हरहर हे भगवान कशा तरि घरि रहातिल ठिकरा ॥
गंगुहैबती म्हणे आज काय सरली पुण्याई, महादेव गुणी प्रभाकराच्या कवनी चतुराई ॥५॥
कवी/शाहीर - शाहीर प्रभाकर
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा