bahinabai chaudhari लेबल असलेली पोस्ट दाखवित आहे. सर्व पोस्ट्‍स दर्शवा
bahinabai chaudhari लेबल असलेली पोस्ट दाखवित आहे. सर्व पोस्ट्‍स दर्शवा
माय ले माय म्हणता ओठले ओठ भिडे ,
चुलातीले काकी म्हणता अंतर किती पडे,
जीजीले जीजी म्हणता मिळे जीभाले निवारा,
सासुले सासू म्हणता गेला तोंडातुनी वारा,

- बहिणाबाई चौधरी

कशाला काय म्हणूं नही ?

बिना कपाशीन उले त्याले बोंड म्हनू नही,
हरी नामा ना बोले त्याले तोंड म्हनू नही

नही वाऱ्याने हालल त्याले पान म्हनू नही,
नही ऐके हरीनाम त्याले कान म्हनू नही

पाट येहरीवाचून त्याले मया म्हनू नही,
नही देवाच दर्सन त्याले डोया म्हनू नही

निजवते भुक्या पोटी तिले रात म्हनू नही,
आखडला दानासाठी त्याले हात म्हनू नही

ज्याच्यामाधी नही पानी त्याले हाय म्हनू नही,
धावा ऐकून आडला त्याले पाय म्हनू नही

नही वळखळा कान्हा तिले गाय म्हनू नही,
जिले नही फुटे पान्हा तिले माय म्हनू नही

अरे वाटच्या दोरीले कधी साप म्हनू नही,
एके पोटच्या पोरीले त्याले बाप म्हनू नही

दुधावर आली बुरी तिले साय म्हनू नही,
जिची माया गेली सरी तिले माय म्हनू नही

इमानाले इसरला त्याले नेक म्हनू नही,
जलमदात्याले भोवला त्याले लेक म्हनू नही

ज्याच्यामधी नही भाव त्याले भक्ती म्हनू नही,
ज्याच्यामध्ये नाही चेव त्याले शक्ती म्हनू नही


 - बहिणाबाई चौधरी

रगडनी ( मळणी )

केला पीकाचा रे सांठा

जपीसन सर्व्याआधीं

शेत शिवाराचं धन

आतां आलं खयामधीं

खय झालं रे तैयार

सम्दी भूई सारवली

मधी उभारलं मेढ

पात बैलाची चालली

आतां चाल चाल बैला,

पात चाले गरगर

तसे कनूसामधून

दाने येती भरभर

आतां चाल चाल बैला,

आतां चाल भिरभिरा

व्हऊं दे रे कनुसाचा

तुझ्या खुराखाले चुरा

पाय उचल रे बैला,

कर बापा आतां घाई

चालूं दे रे रगडनं

तुझ्या पायाची पुन्याई !

पाय उचलरे बैला,

कनूसाचा कर भूसा

दाने एका एकांतून

पडतील पसा पसा

आतां चाल चाल बैला,

पुढें आली उपननी

वारा चालली रे वाया,

कसा ठेवू मी धरूनी

पात सरली सरली

रगडनी सुरूं झाली

आतां करूं उपननी

झट तिव्हार मांडली

आतां सोडी देल्ही पात

बैलं गेले चार्‍यावरी

डोयापुढें उपननी

जीव माझा वार्‍यावरी

रगडनी रगडनी

देवा, तुझीरे घडनी

दैवा तुझी झगडनी

माझी डोये उघडनी !


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

कापनी

आतां लागे मार्गेसर

आली कापनी कापनी

आज करे खालेवर्‍हे

डाव्या डोयाची पापनी

पडले जमीनीले तढे

आली कापनी कापनी

तशी माझ्या डोयापुढें

उभी दान्याची मापनी

शेत पिवये धम्मक

आली कापनी कापनी

आतां धरा रे हिंमत

इय्ये ठेवा पाजवुनी

पिकं पिवये पिवये

आली कापनी कापनी

हातामधी धरा इय्ये

खाले ठेवा रे गोफनी

काप काप माझ्या इय्या,

आली कापनी कापनी

थाप लागली पीकाची

आली डोयाले झांपनी

आली पुढें रगडनी

आतां कापनी कापनी

खये करा रे तय्यार

हातीं घीसन चोपनी

माझी कापनी कापनी

देवा तुझी रे मापनी

माझ्या दैवाची करनी

माझ्या जीवाची भरनी


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

आला पाऊस

आला पह्यला पाऊस

शिपडली भुई सारी

धरत्रीचा परमय

माझं मन गेलं भरी

आला पाऊस पाऊस

आतां सरीवर सरी

शेतं शिवारं भिजले

नदी नाले गेले भरी

आला पाऊस पाऊस

आतां धूमधडाख्यानं

घरं लागले गयाले

खारी गेली वाहीसन

आला पाऊस पाऊस

आला लल्‌करी ठोकत

पोरं निंघाले भिजत

दारीं चिल्लाया मारत

आला पाऊस पाऊस

गडगडाट करत

धडधड करे छाती

पोरं दडाले घरांत

आतां उगूं दे रे शेतं

आला पाऊस पाऊस

वर्‍हे येऊं दे रे रोपं

आतां फिटली हाऊस

येतां पाऊस पाऊस

पावसाची लागे झडी

आतां खा रे वडे भजे

घरांमधी बसा दडी

देवा, पाऊस पाऊस

तुझ्या डोयांतले आंस

दैवा, तुझा रे हारास

जीवा, तुझी रे मिरास


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

खोकली माय

हिवायाचं थंड वारं

बोरी पिकल्या रानांत

आली जयगावामधीं

आली खोकल्याची सात

रस्त्यांवर वावरांत

लोक खोकल्यांत येडे

घरोघरीं खोकलंनं

जसे वाजती चौघडे

अरे, घेतले औसदं

नही राहे कुठें बाकी

तरी जायेना खोकला

सर्वे वैद्य गेले थकी

सर्वे वैद्य गेले थकी

आतां जावा कुठें तरी?

करे मनांत इचार

कोनी गांवाचा कैवारी अरे, गांवाचा कैवारी

होता मोठा हिकमती

मेहेरूनच्या रस्त्यानं

जात व्हता कुठे शेतीं

"कसा आला रे खोकला

म्हने आवंदाच्या सालीं"

गांवच्याच शिववर

कोन्ही म्हातारी भेटली

तशी म्हातारी बोलली

"कांहीं धर्म वाढ बापा

इडापीडा या गांवाची

व्हई जाईन रे सपा"

तव्हां गांवचा कैवारी

काय बोले म्हातारीले

"माझ्या गांवचा खोकला

सर्वा दान केला तुले."

ऐकीसनी म्हतारी बी

तव्हां पडे भरमांत

म्हने 'घेनंच पडीन

दान आलं जें कर्मात !'

मंग घेतला खोकला

सर्व गांव झाडीसनी

आन् बसे खोकलत

सदा गया खल्ळीसनी

गेला गेला सर्व निंघी

गांवामधला खोकला

अशा खोकल्याचा वांटा

म्हतारीनं उचलला

खोकला निंघीजायासाठीं

ध्रती म्हतारीचे पाय

हात जोडती रे लोक

खोक्ली माय खोक्ली माय

मेहेरूनच्या वाटेनं

जरा वयव रे पाय

तुले दिशीन रस्त्याले

तठे आतां खोक्ली माय


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

गुढी उभारनी

गुढीपाडव्याचा सन
आतां उभारा रे गुढी
नव्या वरसाचं देनं
सोडा मनांतली आढी

गेलसालीं गेली आढी
आतां पाडवा पाडवा
तुम्ही येरांयेरांवरी
लोभ वाढवा वाढवा

अरे, उठा झाडा आंग
गुढीपाडव्याचा सन
आतां आंगन झाडूनी
गेली राधी महारीन

कसे पडले घोरत
असे निस्सयेलावानी
हां हां म्हनतां गेला रे
रामपहार निंघूनी

आतां पोथारा हे घर
सुधारा रे पडझडी
करीसन सारवन
दारीं उभारा रे गुढी

चैत्राच्या या उन्हामधीं
जीव व्हये कासाईस
रामनाम घ्या रे आतां
रामनवमीचा दीस

पडी जातो तो 'पाडवा'
करा माझी सुधारनी
आतां गुढीपाडव्याले
म्हना 'गुढी उभारनी'

काय लोकाचीबी तर्‍हा
कसे भांग घोटा पेल्हे
उभा जमीनीच्या मधीं
आड म्हनती उभ्याले

आस म्हनूं नही कधीं
जसं उभ्याले आडवा
गुढी उभारतो त्याले
कसं म्हनती पाडवा ?


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

काय घडे अवगत

उचलला हारा

हारखलं मन भारी

निजला हार्‍यांत

तान्हा माझा शरीहांरी

डोक्यावर हारा

वाट मयाची धरली

भंवयाचा मया

आंब्याखाले उतरली

उतारला हारा

हालकलं माझं मन

निजला हार्‍यांत

माझा तानका 'सोपान'

लागली कामाले

उसामधी धरे बारे

उसाच्या पानाचे

हातींपायीं लागे चरे

ऐकूं ये आरायी

धांवा धांवा घात झाला !

अरे, धांवा लव्हकरी

आंब्याखाले नाग आला

तठे धांवत धांवत

आली उभी धांववर

काय घडे आवगत

कायजांत चरचर

फना उभारत नाग

व्हता त्याच्यामधीं दंग

हारा उपडा पाडूनी

तान्हं खेये नागासंग

हात जोडते नागोबा

माझं वांचव रे तान्हं

अरे, नको देऊं डंख

तुले शंकराचा आन

आतां वाजव वाजव

बालकिस्ना तुझा पोवा

सांग सांग नागोबाले

माझा आयकरे धांवा

तेवढ्यांत नाल्याकडे

ढोरक्याचा पोवा वाजे

त्याच्या सूराच्या रोखानं

नाग गेला वजेवजे

तव्हां आली आंब्याखाले

उचललं तानक्याले

फुकीसनी दोन्हीं कान

मुके कितीक घेतले

देव माझा रे नागोबा

नहीं तान्ह्याले चावला

सोता व्हयीसनी तान्हा

माझ्या तान्ह्याशीं खेयला

कधीं भेटशीन तव्हां

व्हतील रे भेटी गांठी

येत्या नागपंचमीले

आणीन दुधाची वाटी


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

हिरीताचं देनं घेनं

नको लागूं जीवा, सदा मतलबापाठीं

हिरीताचं देनं घेनं नही पोटासाठीं

उभे शेतामधी पिकं

ऊन वारा खात खात

तरसती 'कव्हां जाऊं

देवा, भुकेल्या पोटांत'

पेटवा रे चुल्हा आता, मांडा थाटवाटी

नको लागूं सदा जीवा, मतलबापाठी

पाहीसनी रे लोकाचे

यवहार खोटे नाटे

तव्हां बोरी बाभयीच्या

आले आंगावर कांटे

राखोयीच्यासाठीं झाल्या शेताले कुपाटी

नको लागूं जीवा, आतां मतलबापाठी

किती भरला कनगा

भरल्यानं होतो रिता

हिरीताचं देनं घेनं

नहीं डाडोराकरतां

गेली देही निंघीसनी नांव रे शेवटीं

नको लागूं जीवा, सदा मतलबापाठीं


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

गोसाई

तठे बसला गोसाई

धुनी पेटयी शेतांत

करे 'बं बं भोलानाथ'

चिम्‌टा घीसन हातांत

मोठा गोसाइ यवगी

त्याच्या पाशीं रे इलम

राहे रानांत एकटा

बसे ओढत चिलम

अरे, गोसायाच्यापाशीं

जड्याबुट्या व्हत्या फार

देये लोकाले औसद

रोग पयी जाये पार

अशा औसदाच्यासाठीं

येती लोकाच्या झुंबडी

पन कोन्हाबी पासून

कधीं घेयेना कवडी

चार झाडाले बांधल्या

व्हत्या त्याच्या चार गाई

पेये गाईचज दूध

पोटामधीं दूज नहीं

एक व्हती रे ढवयी

एक व्हती रे कपीली

एक व्हती रे काबरी

आन एक व्हती लाली

सर्व्या गायीमधीं व्हती

गाय कपीली लाडकी

मोठ गुनी जनावर

देवगायीच्या सारकी

व्हती चरत बांदाले

खात गवत चालली

रोप कशाचं दिसलं

त्याले खायासाठीं गेली

रोप वडाचं दिसलं

भूत बोले त्याच्यांतून

'नींघ वढाय कुठली !

व्हय चालती आठून'

आला राग कपीलाले

मालकाच्याकडे गेली

शिंग हालवत पाहे

माटी उखरूं लागली

तिचा मालक गोसाई

सम्दं कांहीं उमजला

'कोन आज कपीलाले

टोचीसनी रे बोलला?'

तसा गेला बांधावर

रोप हाललं हाललं

त्याच्यातून तेच भूत

जसं बोललं बोललं

टाके गोसाई मंतर

भूत पयीसनी गेलं

तसं वडाच्या रोपाचं

तठी जैर्‍ही रोप झालं

आरे जहरी बोल्याची

अशी लागे त्याले आंच

रोप वाढलं वाढल

झाड झालं जहराचं

मोठ्ठ झाड जहाराचं

गोसायाच्या शेतामधीं

ढोरढाकर त्याखाले

फिरकती ना रे कधीं

काय झाडाचं या नांव ?

नहीं मालूम कोन्हाले

आरे कशाचं हे झाड

पुसा गोसाई बोवाले !


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

खरा देवा मधी देव

अरे कानोड कानोड

सदा रुसते फुगते

आंगावरती लेयाले

सर्वे डागीने मांगते

अरे डागिने मांगते

हिची हौस फिटेनाज

अशी कशी नितातेल

तिले गान गाती रोज

माय कानोड कानोड

मानसाची जमे थाप

देखा वाजयी वाजयी

सर्वे फुटले रे डफ

अरे पाह्य जरा पुढें

आली पंढरीची हुडी

पाहीसन झाली कशी

तुझी कानोड कानोडी !

माय कानोड कानोड

काय देवाचं रे सोंग !

खरा देवामधी देव

पंढरीचा पांडुरंग

अरे एकनाथासाठीं

कसा चंदन घासतो

सांवत्याच्या बरोबर

खुर्पे हातांत धरतो

'बोधाल्याच्या, शेतामधी

दाने देतो खंडी खंडी

झाला इठोबा महार

भरे दामाजीची हुंडी

कबीराच्या साठीं कसा

शेले इने झटपट

जनाबाई बरोबर

देव चालये घरोट

कुठे तुझी रे कानोड

कुठे माझा रे इठोबा

कुठे निंबाची निंबोयी

कुठे 'बोरशाचा' आंबा

अरे इठोबा सारखं

देवदेवतं एकज

चला घ्या रे दरसन

निंघा पंढरीले आज !


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

गाडी जोडी

माझ्या लालू बैलाय्‌ची जोडी रे

कशी गडगड चाले गाडी

एक रंगी एकज शिंगी रे

एकज चन्‌का त्यांचे अंगीं

जसे डौलदार ते खांदे रे

तसे सरीलाचे बांधे

माझ्या बैलायची चालनी रे

जशी चप्पय हरनावानी

माझ्या बैलायची ताकद रे

साखयदंडाले माहित

दमदार बैलाची जोडी रे

तिले सजे गुंढयगाडी

कशि गडगड चाले गाडी रे

माझी लालू बैलायची जोडी

कसे टन् टन् करती चाकं रे

त्याले पोलादाचा आंख

सोभे वरती रंगित खादी रे

मधीं मसूर्‍याची गादी

वर्‍हे रेसमाचे गोंडे रे

तिचे तीवसाचें दांडे

बैल हुर्पाटले दोन्ही रे

चाकं फिरती भिंगरीवानी

मोर लल्‌कारी धुर्करी ना -

लागे पुर्‍हानं ना आरी

अशी माझी गुंढयगाडी रे

तिले लालू बैलायची जोडी


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

मोट हाकलतो एक

येहेरींत दोन मोटा

दोन्हींमधीं पानी एक

आडोयाले कना, चाक

दोन्हींमधीं गती एक

दोन्ही नाडा-समदूर

दोन्हींमधीं झीज एक

दोन्ही बैलाचं ओढणं

दोन्हींमधीं ओढ एक

उतरनी-चढनीचे

नांव दोन धाव एक

मोट हाकलतो एक

जीव पोसतो कितीक?


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी

आली पंढरीची दिंडी

दारीं उभे भोये जीव
घरीं पयाले पाखंडी
टायमुर्दुंगाचि धून
आली पंढरीची दिंडी

पुढें लाह्याची डालकी
बुक्कागुलालाची गिंडी
मधी चालली पालखी
आली पंढरीची दिंडी

दोन्ही बाजू वारकरी
मधीं 'आप्पा महाराज'
पंढरीची वारी करी-
आले 'जयगायीं, आज
आरे वारकर्‍या, तुले
नही ऊन, वारा थंडी
झुगारत अवघ्याले
आली पंढरीची दिंडी

टायमुर्दुंगाच्यावरी
हरीनाम एक तोंडी
'जे जे रामकिस्न हारी'
आली पंढरीची दिंडी

शिक्यावर बालकुस्ना
तठी फुटली रे हांडी
दहीकाला खाईसनी
आली पंढरीची दिंडी

मोठ्या तट्ट्याच्या दमन्या
त्यांत सर्वा सामायन
रेसमाच्या कापडांत
भागवत रामायन
आले 'आप्पा महाराज'
चाला दर्सन घेयाले
घ्या रे हातीं परसाद
लावा बुक्का कपायाले
करा एवढं तरी रे
दुजं काय रे संसारी
देखा घडीन तुम्हाले
आज पंढरीची वारी

कसे बसले घरांत
असे मोडीसन मांडी
चला उचला रे पाय
आली पंढरीची दिंडी


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

आप्पा महाराज

नाम जपता जपता

'जे जे रामकृस्न हरी'

आप्पा महाराज गेले

गेले आज देवाघरी

जसा पुत्रू 'रामदास'

आन सून 'सीतामाई'

तसा लोकावरी जीव

मनीं दुजाभाव नहीं

उभ्या गांवाचे कैवारी

खरे रामाचे पुजारी

आप्पा महाराज गेले

सोडीसनी देवाघरी

आंसू लोकाचे गयाले

जशा पावसाच्या सरी

आप्पा महाराज गेले

गेले आज देवाघरीं

आप्पाजींची दयामाया

किती पार नहीं त्याले

तुम्ही इचारा इचारा

'बावजीच्या समाधीले

तुकाराम, मुक्ता जना'

मरीसनी रे जगले

आतां कसं म्हनू तरी

आप्पा महाराज मेले?

किती भजन किर्तन

रामनामाची लहेर

केलं रामाचं मंदीर

संत लोकाचं माहेर

राम लक्षूमन सीता

बसवले रे मंदीरीं

त्याले सोन्याचा कयस

जागा संगमरवरी

दरसाल दहा दिसा

येतो उच्छावाले भर

वाहनावर्‍हे बशीसनी

येती दहा अवतार

दाही सरता वहनं

आली एकादशी मोठी

मंग सवारला रथ

झाली गांवामंधी दाटी

चार फोडले नारय

अरे, चार्‍ही चाकावरी

सर्व्या मयांतले फुलं

चढवले रथावरी

रस्त्यावर शीपडल्या

लाखो पान्याच्या घागरी

रथ चाले घडाघडा

लागे चाकाले मोगरी

सर्व्या बजाराचे केये

माझ्या रथाची वानगी

घरोघरीं ऐपतींत

मिये पैशाची कानगी

लोक आले दर्सनाले

लोक झुंड्यावर झुंड्या

रथापुढती चालल्या

किती भजनाच्या दिंड्या

ज्यांनीं केली कार्तीकीले

'जयगांवाची' पंढरी

आप्पा महाराज गेले

गेले म्हनूं कस तरी?


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

आखजी

आखजीचा आखजीचा
मोलाचा सन देखा जी
निंबावरी निंबावरी
बांधला छान झोका जी
माझा झोका माझा झोका

चालला भिरभिरी जी
माझा झोका माझा झोका
खेयतो वार्‍यावरी जी
गेला झोका गेला झोका

चालला माहेराले जी
आला झोका आला झोका
पलट सासराले जी
माझा झोका माझा झोका

जीवाची भूक सरे जी
भूक सरे भूक सरे
वार्‍यानं पोट भरे जी
आला वारा आला वारा

वार्‍यानं जीव झुले जी
जीव झुले जीव झुले
झाडाची डांग हाले जी
डांग हाले डांग हाले

नजर नहीं ठरे जी
झाली आता झाली आतां
धरती खालेवर्‍हे जी
आंगनांत आंगनांत

खेयती पोरीसोरी जी
झाल्या दंग झाल्या दंग
गाऊनी नानापरी जी
झाला सुरू झाला सुरू

पहिला माझा पिंगा जी
फुगड्यांचा फुगड्यांचा

चालला धांगडधिंगा जी
दारोदारीं दारोदारीं
खेयाची एक घाई जी
घरोघरी घरोघरीं

मांडल्या गवराई जी
गवराई गवराई
सजव सजवल्या जी
संगातीनी संगातीनी

बोलव बोलवल्या जी
बोलवल्या बोलवल्या
टिपर्‍या झाल्या सुरूं जी
टिपर्‍याचे टिपर्‍याचे

नादवले घुंगरू जी
कीती खेय कीती खेय
सांगूं मी काय काय जी
खेयीसनी खेयीसनी

आंबले हातपाय जी
चार दीस चार दीस
इसावल्या घरांत जी
आहे पुढें आहे पुढें

शेतीची मशागत जी
सन सरे आस उरे
आखजी गेली व्हय जी

सांग सई सांग सई,
आखजी आतां कही जी?


कवयित्री – बहिणाबाई चौधरी

चुल्हा पेटता पेटेना !

घरीं दाटला धुक्कय

कसा हाटतां हाटेना

माझे डोये झाले लाल

चुल्हा पेटतां पेटेना

चुल्हा किती फुका फुका

लागल्या रे घरामंधी

अवघ्याले भुका भुका

आतां सांपडेना हातीं

कुठे फूकनी बी मेली

कुठे पट्टवकरीन-

'नूरी, पयीसन गेली.

आतां गेल्या सरीसनी

पेटीमंधल्या आक्काड्या

सर्व्या गेल्या बयीसनी

घरामधल्या संकाड्या

पेट पेट धुक्कयेला,

किती घेसी माझा जीव

आरे इस्तवाच्या धन्या !

कसं आलं तुले हींव !

तशी खांबाशी फूकनी

सांपडली सांपडली

फुकी-फुकीसनी आग

पाखडली पाखडली !

आरे फूकनी फूकतां

इस्तो वाजे तडतड

तव्हां धगला धगला

चुल्हा कसा धडधड

मंग टाकला उसासा

थोडा घेतला इसावा

एकदांचा आदयला

झट चुल्ह्यावर तावा

आतां रांधते भाकर

चुल्ह्यावर ताजी ताजी

मांघे शिजे वजेवजे

मांगचुल्हीवर भाजी

खूप रांधल्या भाकरी

दुल्ळी गेली भरीसनी

मंग हात धोईसनी

इस्त्यावर पडे पानी

इस्त्यावर पडे पानी

आली वाफ हात लासे

तव्हां उचलता तावा

कसा खदखदा हांसे !


कवियत्री - बहीणाबाई चौधरी

जयराम बुवाचा मान

तुझ्या लाडक्या लेकाचा
देता मान तुले
जाऊं आतां सम्दे जनं
लोडगे खायाले

च्यारे पुंजापत्री हातीं
उदबत्ती कापुर
वहा हात जोडीसनी
जयराम् बोवावर

'आज आली तुझ्या दारीं
मांगन रे तुले
दे जयराम बोवा आतां
आऊक्ष लेकाले'

आतां सांगते मी ऐका
एका रे काहानी
काय अवगत घडली या
पुन्यात्री ठिकानीं

"बारा वरसाचा मुंजा
वाटसरू कोनी
टिस लागीसनी गेला
पेयालेज पानी

त्याले सोंबर दीसली
येहेर मयांत
तांब्या शिकाई घेतली
टाकली गयांत

मंग वडांग कुदीसनी
येहरीजोय आला
तव्हां तितक्यांत कोनी
कोनी खकारला

जोय वडाच्या खालती
कोनी आवलिया
तढी व्हता देवध्यानीं
जयराम बोवा

म्हनें जयराम बोवा
'कोन तूं पोरगा
अरे, पानी पेयाआंधी
खाई घे लोडगा'

व्हत मुंजाबी भुकेला
बोवा पुढें आला
हातीं घेतला लोडगा
खायाले लागला

मंग खाऊन लोडगा
वाटली हुशारी
गेला पेयासाठीं पानी
आला येहरीवरी

त्यानं सोडली शिकायी
नित्तय पान्यांत
घेये भरीसनी तांब्या
घटाघट पेत

तव्हां पानी पेतां पेतां
वडाच्या खालुन
गेला सर्पटत साप
मुंजाच्या बाजुनं

तसा पाहे जयराम बोवा
डोये रोखीसन
आतां लागीन लागीन
मुंज्याले रे पान

पेत होता मुंजा पानी
पेयांत मगन
तो कशाले देईन
आठे तठे ध्यान ?

तसा उठे जयराम बोवा
तीराच्या सारखा
देला सापावर पाय-
सापावर देखा

साप चेंदता चेंदता
साप उलटला
आन् मुंजाच्या वाटचा
बोवाले डसला

तव्हां पयाला पयाला
मुंजा घाबरत
पडे जयराम बोवा
लह्यर्‍याज देत

गेली गेली रे बातनी
आवघ्या गांवाले
आला तठे 'हीराबाबू'
साप उतार्‍याले

गेला जयरामबोवा मरी
उपेग काय रे
काय चालीन मंतर
सापाले उतारे ?

अरे, उलटला मंतर
हीराबाबू वर्‍हे
गेलं चढीसनी ईख
सोताज लहरे

झडपला 'हीराबाबू'
गेला रे पयत
आन् मधींच पडला
सोंबरल्या शेतांत

मौत जयराम बोवाची
गेली नही हाटी
लोक आले रे पाह्याले
झाली तठी दाटी

देवमानूस शेवटे
देवाघरीं गेला
जिव धोक्यांत घातला
मुंजा वाचवला

देलं जयराम बोवानं
जीवाचं रे दान
आतां मुंजासाठीं लोक
देती त्याले मान

जारे 'बिढ्याच्या' वरते
'आसोद्याच्या' वाटे
तठी वडाच्या खालते
जयराम बोवा भेटे"


कवियत्री - बहीणाबाई चौधरी

वैदू

मच्छाई यो शंकासूर मारुनी चार्‍ही वेद लाईये । ब्रह्मासी सुख केलीये ।

तुझ्या रूपाची थोरी काय वर्णू ये । बुरगुंडये माये बुरगुंडाये ॥ १ ॥

कच्छाई वो समुद्रमंथन केलीये । पाठन देउन महा मेरू तारियेले ।

दैत्यासी मारिलीये । देवासी रक्षिलीये । ऐसी तुझी थोरवी जग वाखाणिये ।

तुझे स्वरूपाची ऐकून बहु सुख पाविलिये । माये बुरगुंडाये ॥ २ ॥

वर्‍हाई वो पृथ्वी बुडिये । ते दाढे धरीये । विश्वजनासी तारिये ।

तुझे स्वरूपासी ब्रह्म वाखाणिये । न कळे तया सीमाई वो ॥ ३ ॥

नरसीमीयो प्रल्हादाकारणें । वैकुंठींहुनी प्रल्हाद रक्षिलीयो ।

तारिले भवभक्त तारिले प्रल्हादासी । हिरण्यकश्यपाकारणें आईयो ॥ ४ ॥

बळीराम दैत्य पृथ्वी माजलियो । त्या कारणें कैसी धावलीसे वामनरूप धरूनियो ।

तीन पाऊल पृथ्वी दान मागितलीयो । तिसरे पाउलीये बळी घालोनी पाताळीयो ।

तयाचे द्वारीं द्वारपाळ होउनी राहिलीयो । भक्तिकारणें देणें तुझी थोरी झालीयो । आईयो बुरगुंडे ॥ ५ ॥

परशरामाईयो । पित्याचे वचना धांवलीयो । रेणूकें मातेचें शीर उडविलीयो ।

पहा तिचें नवल केवळ थोरीयो । पित्याचे वचनें चौघे उठविलीयो । भक्तिभाव देखोनी निक्षेत्रीं पृथ्वी केलीयो ॥ ६ ॥

रामाईयो सीतकारणें रामें रावण वधिलीयो । देवगणा सोडून सुखी केलीयो । धन्य तुझी एक वृत्ती सकळ धर्म तारीयो ॥ ७ ॥

कृष्णाबाईयो । देवकी बंदीशाळे त्याकारणें धांवलीयो ।

धरून कृष्णलीला कंससामासी मारलीयो । भक्ति कुबजेची देखोनी तिसी भावें उद्धरलीयो ॥ ८ ॥

बोधाईयो भक्तिभाव देखुनी तिष्ठत भीमातिरींयो । पुंडलिकाकारणें सकळ जग उद्धरीलीयो ॥ ९ ॥

कलंकी अवतार धरुनी सकळ पृथ्वी बुडविलीयो । वटपत्रीं राहिलीयो ।

एका जनार्दनीं देखिलीयो । आई वैदीण प्रसन्न झालीयो । सकळ सुख देखिलीयो ॥ १० ॥


कवियत्री - बहीणाबाई चौधरी

काया काया शेतामंधी

काया काया शेतामंधी
घाम जिरव जिरव
तव्हा उगलं उगलं
कायामधून हिरवं !

येता पीकाले बहर
शेताशेतात हिर्वय
कसं पिकलं रे सोनं
हिर्व्यामधून पिवयं !

अशी धरत्रीची माया
अरे, तीले नही सीमा
दुनियाचे सर्वे पोट
तिच्यामधी झाले जमा

शेतामंधी भाऊराया
आला पीकं गोंजारत
हात जोडीसन केला
धरत्रीले दंडवत

शेतामधी भाऊराया
खाले वाकला वाकला
त्यानं आपल्या कपायी
टिया मातीचा लावला

अशी भाग्यवंत माय
भाऊरायाची जमीन
वाडवडीलाचं देवा,
राखी ठेव रे वतन !


कवियत्री - बहिणाबाई चौधरी